ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 2021
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΦΑΛΗΡΟΥ, ΔΡΑΠΕΤΣΩΝΑΣ & ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΡΕΝΤΗ
Σ Ε Ρ Α Φ Ε Ι Μ
ΠΡΟΣ ΤΟΝ Ι.ΚΛΗΡΟ & ΤΟΝ ΕΥΣΕΒΗ ΛΑΟ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΥΤΟΥ
Ἀδελφοί. Συλλειτουργοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Ἡ Σταύρωση καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι γιά τόν πιστό ἀλλά καί τόν ἄπιστο ἄνθρωπο τό μεθόριο συμβεβηκός μεταξύ τῶν ἀρχαίων (π.Χ.) καί τῶν νέων ἡμερῶν (μ.Χ.).
Τόσο ἠθικά καί φυσικά ὅσο πνευματικά, ἡ διδασκαλία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ πίστη σ’ Αὐτόν ἀναμόρφωσε καί ἀνακαίνισε τόν κόσμο. Ἡ πάλη ὑπῆρξε μακρά καί κοπιώδης, ἀλλά ἀπό τήν ὥρα πού ὁ Χριστός πέθανε καί ἀνέστη, ἤχησε ὁ ἐπιθανάτιος κώδων κατά πάσης σατανικῆς τυραννίας καί πάσης μή ἀνεκτῆς βδελυγμίας. Ἀπό τῆς ὥρας ἐκείνης ἡ ἁγιότητα καί ἡ δικαιοσύνη ἀπέβησαν τό παγκόσμιο ἰδεῶδες πάντων ὅσοι ὀνομάζουν τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὡς Κυρίου τους καί ἡ ἐπίτευξη τοῦ ἰδεώδους ἐκείνου κατέστη ἡ κοινή κληρονομιά τῶν ψυχῶν «ὅσων πνεύματι Θεοῦ ἄγονται» (Πρός Ρωμαίους η΄ 14, πρβλ πρός Γαλάτας ε΄ 19) στίς ὁποῖες παραμένει τό Ἅγιο Πνεῦμα Του.
Τά ἀποτελέσματα τῆς διακονίας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ γιά τήν ἀναγέννηση καί ἀναμόρφωση τῆς φθαρείσης ἀπό τά πάθη καί τήν ἁμαρτία κοινωνίας καί ζωῆς τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἱστορικα καί ἀναμφήριστα.
Κατήργησε τήν ὡμότητα καί τήν ἐκδικητικότητα.
Ἐδάμασε τά ἀχαλίνωτα διαβλητά πάθη τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου.
Ἐστιγμάτισε τήν ἀπόγνωση, τήν ἀπελπισία καί τήν αὐτοχειρία.
Ἐκόλασε μέ αὐστηρότητα τήν παιδοκτονία.
Ἀπέλασε τίς ἐπαίσχυντες ἀκαθαρσίες τοῦ ἡδονισμοῦ καί τῆς σαρκολατρείας.
Ἀπήλλαξε τόν θηριομάχο.
Ἐλευθέρωσε τόν δοῦλο.
Ἐπροστάτευσε τόν αἰχμάλωτο.
Ἐστέγασε τόν ξένο.
Ἐπροστάτευσε τό ὀρφανό κι ὅλους τούς ἀδυνάτους.
Ἀνύψωσε τή γυναίκα.
Περιέβαλε μέ ἀκτίνες στεφάνου τήν ἀθώα ἡλικία τοῦ παιδιοῦ.
Ἐξευγένισε τήν ἐργασία μετατρέποντάς την ἀπό χυδαιότητα σέ ἀξιοπρέπεια καί καθῆκον.
Ἁγίασε τήν οἰκογένεια καί τόν γάμο, ἀνυψώνοντάς τον ἀπό ἐμπορία καί δουλεία σέ εὐλογημένη ἕνωση ἀνδρός καί γυναικός.
Κατέστησε τήν ἀγάπη καθολική καί ὑποχρεωτική ἀρετή καί χαρακτηριστικό γνώρισμα τῶν μαθητῶν Του.
Ἐξάγνισε τήν ζωή ἀπό κάθε μολυσμό σαρκός καί πνεύματος.
Ἐξῆρε τήν ψυχή παντός ἀνθρώπου σέ ἀνεκτίμητο τοῦ Θεοῦ δημιούργημα.
Ἔκτισε καρδιές καθαρές, βίους εἰρηνικούς καί ἑστίες γλυκεῖες.
Κατά τόν ἀρχαῖο Ρωμαῖο φιλόσοφο Σενέκα (4π.Χ. – 65π.Χ.), (τῶν παλαιῶν ἡμερῶν σύγχρονο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ), ἡ εὐσπλαχνία ἐθεωρεῖτο ἐλάττωμα καί ἡ πτωχεία τό μεγαλύτερο ὄνειδος. Κατά τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό ἡ φιλανθρωπία εἶναι ἀρετή καί ἡ ἔντιμος πτωχεία δέν εἶναι ἀτιμία, ἡ ἐκούσια μάλιστα περιφρόνηση τοῦ πλούτου ἀρετή καί ἔπαινος.
Δέν ὑπήρξε κοινωνική τάξη τῆς ὁποίας νά μήν διόρθωσε τίς κακίες.
Γιά τόν πιστό οἱ συνέπειες τοῦ θανάτου καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶναι βαθύτερες καί ὑπέρτερες τῆς ἱστορικῆς σημασίας τους, καθώς ἀποκαλύπτουν τήν ἐξήγηση τοῦ μυστηρίου τῆς ζωῆς καί βεβαιώνουν τήν κατάκτηση τοῦ μυστηρίου τοῦ τάφου.
Ὁ πιστός, καθώς θεωρεῖ τό μυστήριο τῆς Σαρκώσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, δέν αισθάνεται πλέον ὅτι ὁ Θεός ἀπέχει μακράν, ἀλλά ἀνακράζει μέ πίστη καί ἐλπίδα καί ἀγάπη.
«Ὑμεῖς γάρ ναός Θεοῦ ἐστέ ζῶντος, καθώς εἶπεν ὁ Θεός ὅτι ἐνοικήσω ἐν αὐτοῖς καί ἐμπεριπατήσω, καί ἔσομαι αὐτῶν Θεός, καί αὐτοί ἔσονταί μοι λαός» (Β΄ Πρός Κορινθίους β΄, 16).
«Συνετάφημεν οὖν αὐτῷ διά τοῦ βαπτίσματος εἰς τόν θάνατον, ἵνα ὥσπερ ἡγέρθη Χριστός ἐκ νεκρῶν διά τῆς δόξης τοῦ Πατρός, οὕτω καί ἡμεῖς ἐν κοινότητι ζωῆς περιπατήσωμεν» (Πρός Ρωμαίους στ΄, 4).
«Νυνί δέ κατηργήθημεν ἀπό τοῦ νόμου, ἀποθανόντες ἐν ὧ κατειχόμεθα, ὥστε δουλεύειν ἡμᾶς ἐν καινότητι πνεύματος καί οὐ παλαιότητι γράμματος» Πρός Ρωμαῖους ζ΄, 6).
Ἕνα βασικό ὅμως δῶρο πού μᾶς χάρισε ὁ Ἀναστάς Κύριος ἐπισημαίνει ὁ ὕμνος τῆς πασχαλινῆς περιόδου : «Τῶν θυρῶν κεκλεισμένων, ἐπιστάς ὁ Ἰησοῦ τοῖς μαθηταῖς, ἀφοβίαν καί εἰρήνην ἐδίδου». Μέ τή δύναμη πού προσφέρει ἡ ἀφοβία αὐτή, οἱ μαθητές, πτοημένοι προηγουμένως ἀπό τόν «φόβον τῶν Ἰουδαίων», ἀναδείχθηκαν ἀτρόμητοι Ἀπόστολοι «εἰς πάντα τά ἔθνη», μάρτυρες τῆς Ἀναστάσεώς Του.
Ὁ φόβος εἶναι ἕνας ἐπικίνδυνος σύμβουλος τοῦ ἀνθρώπου. Διεισδύει μέ ποικίλους τρόπους στή σκέψη καί στή βούληση, μειώνοντας τήν ἀνθεκτικότητα καί τή δημιουργικότητά μας. Φόβο προκαλοῦν στόν ἄνθρωπο διάφορες αἰτίες : πολεμικές συγκρούσεις, φυσικές καταστροφές, ἐπιδημίες ἀσθενιῶν, ὅπως ἡ πρόσφατη πανδημία τοῦ Covid-19, πού ἔχει συγκλονίσει τήν ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη. Φόβο σέ προσωπικό ἐπίπεδο δημιουργοῦν οἱ ἐχθρότητες, οἱ ἀδικίες, οἱ ποικίλες ἀτομικές συγκρούσεις· ἀλλά συχνά καί οἱ ἀδυναμίες μας. Ὁ ἀνθρώπινος φόβος κορυφώνεται κυρίως μπροστά στό θάνατο.
«Μή φοβεῖσθε·» (Ματθ. 28:10) παρότρυνε τίς μυροφόρες γυναῖκες ὁ Ἀναστημένος Χριστός· τόν χαιρετισμό «εἰρήνη ὑμῖν» ἀπηύθυνε στούς μαθητές Του, προσθέτοντας : «Λάβετε πνεῦμα Ἅγιον» (Ἰω. 20:22). Ἡ Ζωή σας θά στηρίζεται στή συνεχῆ δύναμη καί ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στήν ὕπαρξη Σας. Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἐνδυναμώνει ἔκτοτε ὅλους τούς μαθητές τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, συνδέοντας τήν ἀφοβία μέ τήν εἰρήνη καί τήν ἀγάπη. Καί ἀκόμη ὁ Κύριος τούς διαβεβαίωσε ὅτι θά εἶναι μαζί τους ὅλες τίς ἡμέρες «ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (Ματθ. 28:20).
Ἡ χριστιανική ἀφοβία συνδέεται ὀργανικά μέ τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι «ἀρχή σοφίας» (Παρ. 9:10) καί σημαίνει δέος, εὐλάβεια, ἐπίγνωση τῆς παρουσίας Του. Ὁ ἔνθεος αὐτός φόβος ἀποτελεῖ τήν ζωτική πηγή καί δύναμη τῆς ἀφοβίας. Ὅποιος φοβάται τόν Θεό, δέν φοβᾶται κανέναν καί τίποτε. Ἡ ἀφοβία στήν ὁποία ἀναφερόμαστε δέν σχετίζεται μέ μιά ἀκαθόριστη αἰσιοδοξία. Στηρίζεται στήν πίστη στόν Θεό καί στήν ἔμπρακτη ἀγάπη.
Ἡ συναίσθηση τῆς συνεχοῦς παρουσίας τοῦ Θεοῦ χαρίζει στήν καθημερινή μας πορεία εἰρηνική ἀφοβία. «Ἐάν γάρ καί πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά, ὅτι σύ μετ’ ἐμοῦ εἶ» (Ψαλμ. 22:3) βεβαιώνει ὁ ψαλμωδός. Καί ἕνας ποιητής τῆς γενιᾶς μας συμπληρώνει : «Ὅταν εἶσαι στό πλευρό μου ἀπό τή δόξα σου μεθῶ· οὔτε καί τόν ἐαυτό μου δέν ἔχω πιά νά φοβηθῶ».
Αύτό τόν καιρό ἡ σκέψη μας καί ἡ συμπεριφορά μας ἔχουν αἰχμαλωτιστεῖ ἀπό τόν κορωνοϊό. Δέν πρέπει, ὅμως, νά ἀφήσουμε τόν ἀθέατο αὐτόν ἐχθρό νά μᾶς λυγίσει. Ἀντιθέτως, ἄς ἐνισχύουμε ὁ ἕνας τόν ἄλλον, μέ λόγο καί πράξεις ἁπλές, μέ σιωπή στοργῆς, μέ πρόσχαρη διάθεση. Ὅμως, νά μήν περιοριθοῦμε στήν τόνωση τῆς δικῆς μας οἰκογένειας. Ἄς ἐπεκτείνουμε εὐρύτερα τό ἐνδιαφέρον μας καί στούς φίλους, τούς ἐγγεῖς καί τούς μακράν. Ἐπείγει νά συμμετάσχουμε σέ ἕναν ἀγώνα ἐλευθερίας ἀπό τό φοβικό σύνδρομο, πού ἀνεξέλεγκτα ἐπεκτείνεται γύρω μας. Δέν θά μᾶς ἀφήσει ὁ Θεός! Κάτι καλό θά βγεῖ καί ἀπό αὐτή τή δοκιμασία. Αὐτός ὁ πρωτόγνωρος πόλεμος θά κερδηθῇ μέ γενική, πανανθρώπινη ἐπιστράτευση ἀλληλεγγύης.
Ἡ ἐν Χριστῷ ἀφοβία κορυφώνεται πρό τοῦ θανάτου. Διαπνέεται ἀπό τήν πεποίθηση ὅτι «ἐάν τε οὖν ζῶμεν· ἐάν τε ἀποθνήσκωμεν τοῦ Κυρίου ἐσμέν» (Ρωμ. 14:8). «Μηδείς φοβείσθω τόν θάνατον», προτρέπει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, «ἠλευθέρωσε γάρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος». Ὅλος ὁ ἑορτασμός τοῦ Πάσχα ἀναπτύσσει καί ἐνισχύει αὐτή τή βασική ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ βεβαιότητα γιά τήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου προσφέρει μιά διαφορετική προοπτική στήν καθημερινή ζωή : «Ἡμεῖς οἴδαμεν ὅτι μεταβήκαμεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν, ὅτι ἀγαπῶμεν τούς ἀδελφούς» (ἐμεῖς γνωρίζουμε πῶς ἀπό τό θάνατο ἔχουμε περάσει στή ζωή· κι αὐτό τό γνωρίζουμε, ἐπειδή ἀγαπᾶμε τούς ἀδελφούς) (Α΄ Ἰω. 3:14). Αὐτή εἶναι ἡ ἐμπειρία ἀναρίθμητων ἀνθρώπων, πού διαμέσου τῶν αἰώνων βιώνουν τήν ἐν Χριστῷ πίστη καί ἀγάπη : «Φόβος οὐκ ἔστιν ἐν τῇ ἀγάπῃ ἀλλ’ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβον» (Α΄ Ἰω. 4:18).
Εὐλογημένο Πάσχα, ἀδελφοί μου νά ἑορτάσουμε! Μέ τήν Ἀνάσταση μέσα μας! Ἄς γίνει ἡ καρδιά μας «ναός Θεοῦ ζῶντος» (Β΄ Κορ. 6:16). Στόν αἰφνιδιασμό καί στήν ἀνησυχία πού ἔφερε ἡ ὀδυνηρή αὐτή πανδημία, ἄς ἀντιτάξουμε τήν ἀφοβία γεμάτη εἰρήνη καί ἀλληλεγγύη!
Ἀδελφοί μου, ἄς μεταλαμπαδεύσουμε ἀπό τήν μία καρδιά στήν ἄλλη τό φῶς τῆς ἐλπίδας καί τῆς ἐν Χριστῷ ἀφοβίας!
Χριστὸς Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Μέ θερμές Πατρικές εὐχές
Ο Μ Η Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ι Τ Η Σ Σ Α Σ
+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ